پشت‌پرده تعطیلی
تاریخ انتشار: ۱۴ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۸۹۵۴۴
آفتاب‌‌نیوز :
هفته گذشته کشور با شوک ناگهانی تعطیلی دو روز آخر هفته مواجه شد اما در حالی که هیچ‌کس ظن تعطیلی نداشت ناگهان، دولت روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه را تعطیل کرد و کسب‌وکارها را به محاق تعلیق برد.
دولت اعلام کرد که تعطیلی روزهای پایانی هفته به خاطر تشدید گرما و نگرانی از سلامت مردم بود اما کمتر کسانی این استدلال را باور کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این در حالی است که با استناد به گزارش هواشناسی، اغلب استان‌های شمالی خنک و حتی بارونی و دما زیر ۳۰ درجه و استان‌های شمال غرب نیز زیر ۳۰ درجه بود و حتی در استان‌های شمال شرق و مرکزی دما حدود ۳۶ و ۳۷ درجه و حتی کرمان که جزو شهرهای گرم به شمار می‌رود حدود ۳۷ درجه بود. گزارش‌ها نشان داد تنها استان‌های جنوبی چون خوزستان، هرمزگان و بوشهر دمای بالای ۴۰ درجه و خوزستان تا ۵۳ درجه داشتند که می‌شد این استان‌ها را با تغییر و کاهش ساعات کاری به صبح هنگام به جای تعطیلی مدیریت کرد. بنابراین نیازی به تعطیلی کشور و تحمیل خسارات مالی به خصوص به بخش خصوصی و بازار نبود. پس چه ضرورتی داشت که سراسر کشور تعطیل شود و چنین رفتارهایی، چه نتایجی به دنبال دارد؟
اقتصاددانان معتقدند این شیوه برخورد با مساله ناترازی انرژی، چند ایراد مهم دارد؛ اول اینکه چهره دولت را نزد مردم بی‌اعتبار می‌کند. دوم اینکه، اعلام صادقانه کمبود انرژی می‌تواند به مردم سیگنال کاهش مصرف بدهد که مشخص نیست، دولت چرا در این زمینه صادقانه با مردم سخن نمی‌گوید. سوم اینکه، تعطیل کردن کشور به خاطر چنین دلایلی، بازار شایعات سیاسی و اقتصادی را داغ می‌کند و در نهایت اینکه تعطیلی کشور به کسب‌وکارها ضربات جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.
ناترازی‌ها و تعطیلی کشور
اقتصاددانان معتقدند، مساله کشور فقط ناترازی برق نیست. ما کمبود گاز و آب هم داریم. به کمبود بنزین هم دوباره دچار شده‌ایم و این روند کمبود و ناترازی در همه عرصه‌های تامین انرژی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. در ۱۰ سال گذشته سرمایه‌گذاری ایران برای تامین و تولید انرژی ناکافی بوده. کشور در دهه گذشته تقریباً درگیر تحریم‌های بین‌المللی بود و سرمایه‌گذاری داخلی هم چندان مورد توجه قرار نگرفت. اما مساله فقط کمبود سرمایه‌گذاری نیست. ما با دولتی مواجه هستیم که مانع شکل‌گیری بازار است. بازار با واقعی کردن قیمت‌ها به رفتار مصرفی شکل می‌دهد.
ریشه ناترازی
با شکسته شدن رکورد تاریخی مصرف برق در کشور و همزمان با خارج شدن دو نیروگاه به خاطر تولید بیش از ظرفیت، دولت دو روز آخر هفته را تعطیل کرد. این رادیکال‌ترین برخورد دولت با مقوله ناترازی برق بود. در دو ماه گذشته هم دولت با این هدف که مصرف برق را کاهش دهد، ساعت کاری کارکنان خود را تغییر داد اما آغاز کار ادارات دولتی در ساعت ۶ صبح و کاهش ساعت استراحت هم نتیجه‌ای در صرفه‌جویی انرژی نداشت. این در حالی بود که این تغییرات به سلامتی خیلی از شهروندان آسیب زد و فاجعه‌بارتر اینکه بازدهی نظام اداری به شدت کاهش پیدا کرد.
مشابه چنین اتفاقی در زمستان هم رخ داد و دولت به خاطر ناترازی در تولید و مصرف گاز، کسب‌و‌کارهای مردم را تعطیل کرد. رشد مصرف گاز که پس از نهضت گازرسانی به تمام شهرها و روستاها و حتی صنایع کوچک و بزرگ صورت گرفته بود؛ به یک‌باره به سد تشدید تحریم‌ها خورد و با کاهش سرمایه‌گذاری برای توسعه میدان‌های گازی ایران، شرایط به نقطه‌ای رسید که دومین دارنده ذخایر گاز ایران در روزهای سرد سال، برنامه واردات حجم عظیمی از گاز طبیعی را طراحی کرد. برخی برآوردها نشان می‌دهد، ناترازی میان تولید و مصرف گاز به رقم ۵۱۲ میلیون متر مکعب رسیده است که به باور مقامات دولتی پایان این ناترازی سال ۱۴۲۰ خواهد بود؛ البته اگر رویکرد سیاست‌گذار اصلاح شود. در غیر این صورت، ایران این ناترازی را در سال‌های ۱۴۳۰ و ۱۴۴۰ به همراه خود دارد. پیش‌بینی می‌شود این ناترازی در گاز به ناترازی در تولید و مصرف برق نیز دامن بزند. مساله خیلی ساده است؛ تحریم‌ها باعث کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف کشور شده و سرمایه‌گذاری نه برای بخش دولتی و نه بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست. از آن طرف، هر سال حدوداً معادل دو میلیارد بشکه نفت انرژی مصرف می‌کنیم (اعم از برق و گاز و بنزین و گازوئیل). در واقع با معادل‌سازی با قیمت نفت سالی ۲۰۰ میلیارد دلار ارزش ذاتی انرژی است که ما مصرف می‌کنیم. اما این آیا به تولید ناخالص داخلی ما کمک می‌کند؟ این ۲۰۰ میلیارد دلار گردش مالی در جامعه ایجاد می‌کند و کرده است؟ بنا به آمار آژانس بین‌المللی انرژی ایران در سال ۲۰۲۱، ۳۰ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت کرده است. این آمار یارانه مستقیم است. به گفته مصطفی نخعی و تایید چند باره رئیس سازمان مدیریت مجموع یارانه انرژی ایران (مستقیم و غیرمستقیم) به ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. در واقع نصف ارزش ذاتی مصرف انرژی را دولت یارانه می‌دهد و گردش مالی در پیکره جامعه ایجاد نمی‌کند. این سطح از یارانه هم پایه چین با جمیعت ۱/۵ میلیاردی است. تولید ناخالص داخلی ما ۱۹۲ میلیارد دلار (۵۱ ام جهان) و تولید ناخالص چین ۱۵ هزار میلیارد دلار است. در واقع، ما برای رشد اقتصادی و تولید و پویایی جامعه یارانه نمی‌دهیم.
در رسانه‌های ما به جهت مقایسه آماری که بین ایران و قطر، ایران و عراق، ایران و امارات و ایران و عربستان در سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز و انرژی شکل گرفته است، عمدتاً سمت این نظر کشیده می‌شود که «آنها روابط‌شان خوب است، سرمایه می‌آورند و ما تحریم هستیم و نمی‌توانیم» بله بخشی از مساله همین است اما همه مساله این نیست. ما بیشتر از اینکه از تحریم‌های بین‌المللی ضربه بخوریم از نگرش و نوع مصرف‌مان است که ضربه خورده‌ایم و می‌خوریم. ایران سال‌هاست (از دهه ۴۰ به این سو) درگیر تامین انرژی ارزان برای مردمش است.
اینکه چرا به اینجا رسیدیم به یک راهبرد اشتباه بر می‌گردد. اینکه نظام سیاسی ما خود را مصمم کرده که «رفاه معیشتی یارانه‌ای برای مردم با محوریت دولت» فراهم کند. یعنی هم اینکه انرژی ارزان در داخل توزیع می‌کند تا رفاه ایجاد کند و هم نفت صادر می‌کند و ارز حاصل از آن را با قیمت پایین‌تری به بانک مرکزی می‌فروشد تا کالای ارزان قیمت به کشور وارد شود. یعنی دولت شرایط ایجاد می‌کند که هزینه‌هایش را افزایش می‌دهد اما درآمدهایش را پایین نگه می‌دارد پس ناگزیر درگیر کسری بودجه می‌شود اما نگرانی ندارد و کسری بودجه را از بانک مرکزی تامین می‌کند. نتیجه این کار هم تورم اجتناب‌ناپذیر است. با ایجاد و افزایش تورم، همان مردمی که دولت متعهد شده، رفاه معیشتی آنها را فراهم کند زیر فشار قرار می‌گیرند. دولت اینجا وارد می‌شود و تورم را نفی می‌کند و اسم افزایش قیمت کالاها را گرانی می‌گذارد و اعلام می‌کند که می‌خواهم با گرانی برخورد کنم. وقتی خود نرخ ارز هم در بازار به واسطه تورم بالا می‌رود، می‌گوید من این نرخ را قبول ندارم و نرخ خودم را دارم و نظام ارزی را دونرخی و چند نرخی می‌کند که موجب سوءتخصیص منابع و یک ناترازی مالی بزرگ می‌شود. یعنی هر دو راهبرد خودکفایی و معیشت و رفاه یارانه‌ای برای اقتصاد ما عدم تعادل ایجاد کرد.
دکمه تعطیلی کشور
دولت‌ها هر زمان که با ناترازی انرژی مواجه می‌شوند، دکمه «تعطیلی» کشور را فشار می‌دهند و مردم را روانه خانه و منزل خود می‌کنند. از دوره کرونا به این سو، «تعطیل کردن کشور» به یکی از ابزارهای دم‌دست دولت‌ها تبدیل شده است و تصمیم‌گیران بدون توجه به آثار این سیاست از آن به عنوان آبی روی آتش استفاده می‌کنند. تنها برق نیست که گرفتار ناترازی عمیقی شده است، ابرچالش‌های مختلف از ناترازی انرژی و بحران آب تا بحران صندوق‌های بازنشستگی، نظام حکمرانی را احاطه کرده و مشکل اصلی در اکثر این بحران‌ها نه فقدان راهکار که انسداد نظام حکمرانی است. تداوم این ناکارآمدی از دهه‌های گذشته شکاف بین حکومت و مردم را هم به وضعیت بحرانی رسانده است و مشخص نیست با تداوم این روند، کشور به کجا برسد.
منبع: آفتاب
کلیدواژه: تعطیلی ادرات قطع برق میلیارد دلار سرمایه گذاری ناترازی برق تعطیلی کشور استان ها تحریم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۸۹۵۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دردسرهای افزایش بیش از حد انرژی‌های تجدیدپذیر برای آینده
بهره‌وری انرژی برای آینده‌ای پایدار حیاتی است، با این حال افزایش بیش از حد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بدون وجود زیرساخت‌های کارآمد و مدیریت مصرف، جهان را با مشکلات بسیار مواجه می‌کند.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، اتلاف انرژی یک مشکل بزرگ است و حدود سه‌چهارم انرژی جهانی به دلیل سیستم‌ها یا زیرساخت‌های ناکارآمد و رفتارهای مصرف نادرست هدر می‌رود. بهره‌وری انرژی اغلب به نفع افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر نادیده گرفته می‌شود، حال آن‌که بهبود آن و کاهش اتلاف انرژی می‌تواند انتشار کربن را پایین آورد، در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند و بار تولید انرژی سبز را کاهش دهد. از آنجا که دولت‌ها بر توسعه ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر خود تمرکز می‌کنند، بسیاری از آنها یک عنصر حیاتی برای تقویت امنیت انرژی پاک یعنی مدیریت زباله‌های انرژی را نادیده می‌گیرند.
دردسرهای افزایش اتکا به انرژی‌های تجدیدپذیرکشورها در سراسر جهان باید سیستمهای موجود خود را اصلاح کنند تا اطمینان حاصل شود که انرژی در حمل‌ونقل و استفاده از بین نمی‌رود و شبکه‌های برق آماده پذیرایی از پروژه‌های انرژی پاک جدید می‌شوند که انتظار می‌رود طی دهه‌های آینده ارائه شوند.
این توسعه نیازمند تمرکز بیشتر بر کاهش اتلاف انرژی به جای افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر است، زیرا جایگزینی انرژی‌های فسیلی با انرژی‌های تجدیدپذیر بدون توجه به کارآمدی و کاهش مصرف در عمل بی‌فایده خواهد بود. یکی از موارد مشکل‌ساز در این زمینه برای اروپا، عرضه بیش از حد پنل‌های خورشیدی از چین به‌دنبال افزایش اهداف ظرفیت انرژی خورشیدی خود توسط دولت‌ها است.
چین در تولید مقادیر زیادی پنل با هزینه کم بسیار موفق بوده است. این امر به تولید بسیار کمتر پنل‌های خورشیدی در مناطق گران‌تر مانند اروپا و اتکای بیشتر به چین برای تهیه پنل‌های خورشیدی در سراسر جهان منجر شده و رقابت تولیدکنندگان داخلی را با مشکل مواجه کرده است. به این ترتیب دولت‌ها به فکر وضع تعرفه‌هایی بر صادرات انرژی‌های تجدیدپذیر چین هستند که به زودی به ایالات متحده نیز راه پیدا خواهد کرد.
انتظار می‌رود چین مقادیر زیادی پنل‌های خورشیدی را به کشورهای سراسر جهان بفروشد و به آنها امکان توسعه پروژه‌های انرژی خورشیدی کم‌هزینه را بدهد. این امر نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر در فناوری انرژی خورشیدی است، با این حال می‌تواند منجر به اتکای بیش از حد به افزایش ظرفیت به جای بهبود کارایی در تمام منابع انرژی و کاهش مصرف انرژی شود.
بهره‌وری انرژی از لحاظ تاریخی بیشترین سهم را در کاهش گازهای گلخانه‌ای به ارمغان آورده است. معرفی مجدد آن برای عصر انرژی‌های تجدیدپذیر و دستیابی به اهداف کربن‌صفر خالص تا سال ۲۰۵۰، بشر را قادر می‌سازد تا به این روند ادامه دهد.
برخورداری از شانس مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی و پای‌بندی به توافق‌نامه پاریس در سال ۲۰۱۵ برای رسیدن به هدف کربن‌صفر خالص و حفظ گرمایش جهانی به زیر ۱.۵ درجه سانتی‌گراد، نیازمند بهره‌وری انرژی است. بهره‌وری انرژی می‌تواند یک‌سوم صرفه‌جویی کربن مورد نیاز را تا رسیدن به کربن‌صفر خالص تأمین کند و با برق‌رسانی هرچه بیشتر سیستم انرژی خود، ایجاد انعطاف‌پذیری در عرضه، تقاضا و ذخیره‌سازی انرژی و استفاده مجدد از گرمای اتلاف‌شده، کارایی انرژی را افزایش می‌دهد.
مهندسی سیستم انرژی آینده نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا و بریتانیا ممکن است بتوانند با به حداکثر رساندن پتانسیل تقاضا، هزینه‌های اجتماعی سالانه ۱۱.۲ میلیارد دلاری را تا سال ۲۰۳۰ و ۱۶.۶ میلیارد دلاری را تا سال ۲۰۵۰ کاهش دهند. این انعطاف‌پذیری به این مناطق کمک می‌کند تا انتشار گاز کربن‌دی‌اکسید خود را تا حدود ۴۰ میلیون تن کاهش دهند و تولید برق از گاز طبیعی را به میزان ۱۰۶ تراوات ساعت یا حدود یک‌پنجم مصرف گاز طبیعی اتحادیه اروپا برای تولید برق نسبت به سال ۲۰۲۲ کاهش دهد. انتقال از سوخت‌های فسیلی به یک سیستم کاملاً الکتریکی می‌تواند تا ۴۰ درصد از مصرف انرژی نهایی را کاهش دهد.
بهره‌وری انرژی در فناوری‌های نوظهوراطمینان از بهره‌وری انرژی در فناوری‌های نوظهور نیز بسیار مهم است. بازار هیدروژن با سرعتی بالا در حال رشد است، زیرا دولت‌ها و شرکت‌ها در سراسر جهان به دنبال جایگزین‌های سوخت پاک‌تر برای نیرو دادن به صنایعی مانند تولید و هوانوردی هستند. تبدیل انرژی تجدیدپذیر به هیدروژن از طریق الکترولیز به مقادیر زیادی انرژی نیاز دارد که بسیاری معتقدند بهتر است به‌طور مستقیم به‌عنوان برق مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین جهان باید فناوری‌های الکترولیز با راندمان بالا را برای بهبود فرآیند تبدیل و تمرکز بر کاهش تقاضا برای هیدروژن توسعه دهد. به این ترتیب یکپارچه‌سازی استراتژیک بخش‌هایی که گرمای اضافی را برای کاهش تقاضای انرژی و افزایش کارایی به کار می‌برند، ممکن و ضروری است.
تا پایان دهه تا ۵۳ درصد از انرژی ورودی جهانی به‌عنوان گرمای اضافی هدر می‌رود، اما این گرما می‌تواند برای تأمین انرژی ماشین‌آلات و همچنین گرمایش ساختمان‌ها و آب استفاده می‌شود.
سیستمهای انرژی موجود در سطح جهانی بسیار ناکارآمد هستند و تقاضای انرژی در جهان همچنان در حال افزایش است. بنابراین، دولت‌ها در تلاش هستند تا به سرعت منابع انرژی موجود را با انرژی‌های تجدیدپذیر جایگزین کنند تا از تلاش‌های کربن‌زدایی حمایت کنند. در این میان برای کاهش ناکارآمدی‌ها و مهار مصرف غیرضروری انرژی، کار چندانی انجام نمی‌شود. بهبود بهره‌وری انرژی و کاهش استفاده بیش از حد به کاهش انتشار کربن و همچنین کاهش بار دولت‌هایی که به دنبال افزایش تولید انرژی سبز با سرعتی ناپایدار هستند، کمک می‌کند.
کد خبر 748687
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»